ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਜਾਸੂਸੀ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਪੈਗਾਸਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫੀ ਵਿਵਾਦ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ 'ਤੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖੁਲਾਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਅਖਬਾਰ ਦ ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਸਮੇਤ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦੇ ਲਈ 2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਦੇ ਪੈਕੇਜ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ 2017 ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸਪਾਈਵੇਅਰ ਪੈਗਾਸਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।
ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ ਭਰ ਚੱਲੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਫੈਡਰਲ ਬਿਊਰੋ ਆਫ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ (ਐਫਬੀਆਈ) ਨੇ ਵੀ ਸਪਾਈਵੇਅਰ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਐਫਬੀਆਈ ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਇਸਦੀ ਜਾਂਚ ਵੀ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਪੈਗਾਸਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਸਪਾਈਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਤੇ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਜਮਾਲ ਖਸ਼ੋਗੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਊਦੀ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਲਾਇਸੰਸਸ਼ੁਦਾ ਨਵੇਂ ਸੌਦਿਆਂ ਦੇ ਇਕ ਸੈੱਟ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਪੋਲੈਂਡ, ਹੰਗਰੀ ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੈਗਾਸਸ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਜੁਲਾਈ 2017 ਵਿਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫੇਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ - ਕਿਸੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ - NYT ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੌਰਾ "ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਦਲੀ ਹੋਈ ਰਣਨੀਤੀ" ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਤਤਕਾਲੀ-ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ "ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਰਾਜ ਦੌਰਾ" ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜੂਨ 2019 ਵਿੱਚ "ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਿਸ਼ਦ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ।"
ਅਜੇ ਤਕ ਨਾ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪੈਗਾਸਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਕੰਸੋਰਟੀਅਮ ਨੇ ਜੁਲਾਈ 2021 ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਰੋਧੀਆਂ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ, ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਆਦਿ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਪਾਈਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਪੈਗਾਸਸ ਜਾਸੂਸੀ ਸਕੈਂਡਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਵੱਡਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਅਖਬਾਰ ਹਾਰੇਟਜ਼ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਗਾਂਧੀ ਵਾਡਰਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪੈਗਾਸਸ ਰਾਹੀਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਖਬਾਰ ਦੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਚੋਣ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੁਸ਼ਾਂਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪਰੰਜੋਏ ਗੁਹਾ ਠਾਕੁਰਤਾ ਦੇ ਨਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆਈਆਂ ਸਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਕੰਪਨੀ NSO ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਪੈਗਾਸਸ ਸਪਾਈਵੇਅਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਾਸੂਸੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਐਮਨੈਸਟੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲੈਬ ਨੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮੀਡੀਆ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ, ਪੈਗਾਸਸ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੂਚੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪੈਗਾਸਸ ਨੇ WhatsApp ਅਤੇ ਐਂਡਰੌਇਡ ਵਿੱਚ ਅਣਜਾਣ ਖਾਮੀਆਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।
