Hormonal Imbalance : ਇਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਇਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਰੀਰ ਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਮਨ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ, ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿਣ ਤੇ ਸਟ੍ਰੈੱਸ ਨੂੰ ਮੈਨੇਜ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ 'ਚ ਬਦਲਾਅ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਵੱਖਰੀ ਐਂਡੋਕਰੀਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਾਰਨ ਹਾਰਮੋਨਸ 'ਚ ਅਸੰਤੁਲਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਰਮੋਨਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਸੁਝਾਅ ਹਨ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਅਪਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਹਾਰਮੋਨਲ ਸੰਤੁਲਨ ਹੋਣਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?
ਹਾਰਮੋਨਸ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕੈਮੀਕਲ ਮੈਸੰਜਰ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਭੁੱਖ, ਭਾਰ ਤੇ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ 'ਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਰਮੋਨਸ ਪੀਰੀਅਡ ਸਾਈਕਲ, ਓਵਿਊਲੇਸ਼ਨ, ਅਣਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ਡ ਐਗਜ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਲਈ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਸਾਡੇ ਆਮ ਕੰਮਕਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਰਮੋਨਸ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਰੂਪ 'ਚ ਇੰਝ ਕਰੋ ਸੰਤੁਲਿਤ
1. ਹਾਰਮੋਨ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ 'ਚ ਖੁਰਾਕ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ
ਇਕ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਚੱਲੇਗਾ। ਸਹੀ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣ ਨਾਲ ਹਾਰਮੋਨ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ 'ਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਆਇਰਨ ਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਤੇ ਚਰਬੀ ਵਰਗੇ ਮੈਕਰੋਨਿਊਟ੍ਰੀਟਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਣਹੈਲਦੀ ਡਾਈਟ ਪੈਟਰਨ ਭਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਂ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉੱਚ ਬਾਡੀ ਮਾਸ ਇੰਡੈਕਸ (BMI) ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇ ਨਪੁੰਸਕਤਾ ਤੇ ਐਨੋਵੂਲੇਸ਼ਨ ਵਰਗੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਕ ਸਿਹਤਮੰਦ BMI ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
2. ਹਾਰਮੋਨਲ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਰੋ ਕਸਰਤ
ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਠੀਕ ਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੈਲੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਨ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਰਮੋਨ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
3. ਤਣਾਅ ਲੈਣਾ ਘਟਾਓ
ਤਣਾਅ 'ਚੋਂ ਕੋਰਟੀਸੋਲ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹਾਰਮੋਨ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਉਡਾਣ ਜਾਂ ਲੜਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਟ੍ਰਿਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੋਰਟੀਸੋਲ ਦੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੋਟਾਪਾ, ਇਨਸੋਮਨੀਆ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਵਰਗੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਣਾਅ ਵਾਲੇ ਹਾਰਮੋਨਸ 'ਚ ਵਾਧਾ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
4. ਹਾਈ ਕੈਮੀਕਲ ਬਿਊਟੀ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਤੋਂ ਬਚੋ
ਐਂਡੋਕਰੀਨ ਵਿਘਨਕਾਰੀ ਰਸਾਇਣ (EDCs) ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਚਮੜੀ ਰਾਹੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਐਬਜ਼ੋਰਵ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। EDCs ਪ੍ਰਜਣਨ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਲਦੀ ਯੌਵਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਕੈਂਸਰ ਤੇ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਧਾਰਨਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ 'ਚ ਈਡੀਸੀ ਦਾ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਕਿੰਨ ਲਈ ਰਸਾਇਣ ਮੁਕਤ ਬਿਊਟੀ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
5. ਪੋਲੀਸਿਸਟਿਕ ਓਵਰੀ ਸਿੰਡਰੋਮ (POCs) ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕਰੋ
PCOS ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਓਵਰੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਐਂਡਰੋਜਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। PCOS ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਹਾਰਮੋਨ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੀ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਆਰੰਭ, ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ, ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਤੇ ਮੀਨੋਪੌਜ਼ ਦੌਰਾਨ ਹਾਰਮੋਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵੀ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਂਝਪਨ ਜਾਂ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਗਰਭ-ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਤੇ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਚੋਣ ਅਜੇ ਵੀ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਤਣਾਅ 'ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਔਰਤਾਂ 'ਚ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਮਾਹਵਾਰੀ, ਉਦਾਸੀ ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਝੜਨਾ, ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਨੀਂਦ, ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁਹਾਸੇ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
