ਉਹ ਦਿਨ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਖੇਡਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ੌਕ ਸਨ। ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਹੁਣ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਭਰਿਆ ਕਰੀਅਰ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੋਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਖੇਡਾਂ
ਖੇਡਾਂ ਸਾਨੂੰ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣਨਾ, ਸਵੈ-ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠਣਾ ਤੇ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੋਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਸ ਨਾ ਹਾਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਰਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੋ। ਕੁਝ ਸਰੀਰਕ ਕਮੀਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਖੇਡ ਕੇ ਦਿਲ ਜਿੱਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਖੇਡ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਕਦੇ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ।
ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ
ਖਿਡਾਰੀ
ਖੇਡਾਂ ’ਚ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰੀਅਰ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਡ ’ਚ ਚੰਗੇ ਹੋ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਕਿ੍ਰਕਟ ਹੋਵੇ, ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਜਾਂ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ, ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕੋਚਿੰਗ ਲਈ ਜਾਓ। ਇੱਥੇ ਸਰਕਾਰੀ ਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਥਾਪਿਤ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕੋਚਿੰਗ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖੋਗੇ, ਅਭਿਆਸ ਕਰੋਗੇ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਧੀਨ ਕੋਚਿੰਗ ਕਰੋਗੇ, ਜੋ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਾਲਣਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਣਾ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰੋ। ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਖੇਡ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰੋ।
ਡਾਇਟੀਸ਼ੀਅਨ
ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੈਲੋਰੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ। ਡਾਇਟੀਸ਼ੀਅਨ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖਿਡਾਰੀ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਇਕ ਸੰਪੂਰਨ ਖ਼ੁਰਾਕ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਦੌੜਾਕ ਦੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਵੇਟਲਿਫਟਰ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਫੂਡ ਨਿਊਟ੍ਰੀਸ਼ਨ ਤੇ ਡਾਇਟੈਟਿਕਸ ’ਚ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕੋਰਸ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਤਜਰਬਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਖ਼ਾਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਖੇਡ ਪੱਤਰਕਾਰ
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹੋ ਪਰ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਸੂਚੀ ’ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਖੇਡ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ’ਚ ਆ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ ਆਉਣ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ’ਤੇ ਅਮੀਰ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਪੂਰ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੰੁਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਖੇਡਾਂ ’ਚ ਖ਼ਾਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਰਸਾਂ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੇਡ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਇਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇਕ ਸਥਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਤੇ ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਨਾਲ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੋ। ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਖੇਡ ਲੇਖਕ ਬਣਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹਰ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਖੇਡ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕੁਮੈਂਟੇਟਰ
ਮੈਚ ਦੇਖਦੇ ਸਮੇਂ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਰ ਸਕਿੰਟ ਅਪਡੇਟ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਗੇਮ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਾਹਿਰ ਪੈਨਲ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਉਹ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਰੇਡੀਓ ’ਤੇ ਵੀ ਇਕ ਗੇਮ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਾਬਕਾ ਖਿਡਾਰੀ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ ਕੁਝ ਕਮਾਲ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ, ਜੋ ਖਿਡਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਰੇਡੀਓ ਲਈ ਸਪੋਰਟਸ ਕੁਮੈਂਟਰੀ ਟੀਵੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਘੱਟ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ’ਚ ਇਹ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਦਲ ਹੈ।
ਅੰਪਾਇਰ/ਰੈਫਰੀ
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅੰਪਾਇਰਾਂ ਦੇ ਨਿਰਪੱਖ ਫ਼ੈਸਲੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਨਿਰੀਖਣ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਖੇਡ ਅੰਪਾਇਰ ਬਣਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਵਧੀਆ ਤਾਕਤ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ
ਖਿਡਾਰੀ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹਨ। ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੇ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਪੂਰੇ ਕਰੀਅਰ ’ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਵਜੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ’ਚ ਵੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਤੁਸੀਂ ਕਲੀਨੀਕਲ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ’ਚ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀ ਕਰ ਕੇ ਤੇ ਲਾਇਸੰਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ’ਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਪਬਲਿਕ ਰਿਲੇਸ਼ਨ ਮੈਨੇਜਰ
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਪੋਰਟਸ ਟੀਮਾਂ ਤੇ ਸਾਰੇ ਸਥਾਪਿਤ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪੀਆਰ ਟੀਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਨਤਾ ’ਚ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਕਸ ਹੋਵੇ। ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ’ਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਖਿਡਾਰੀ ਚੰਗੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ’ਚ ਰਹੇ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਟੀਮਾਂ ਦੇ ਪੀਆਰ ਬਣਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕਮਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਖੇਡ ਕੋਚ
ਕੋਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਤਿਕਾਰਤ ਵਿਅਕਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਚ ਉਹ ਹੰੁਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਸਪੋਰਟਸ ਕੋਚ ਵਜੋਂ ਵੀ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ’ਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਿਛੋਕੜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਗੁਣ, ਡੂੰਘੇ ਨਿਰੀਖਣ ਦੇ ਹੁਨਰ ਤੇ ਧੀਰਜ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੰੁਦੀ ਹੈ। ਟੀਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਲਈ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰੋ, ਤਦ ਹੀ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸਪੋਰਟਸ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪਿਸਟ
ਸਪੋਰਟਸ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪਿਸਟ ਹਰ ਟੀਮ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੈਦਾਨ ’ਤੇ ਸੰਕਟ ’ਚ ਘਿਰੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਸਥਿਤੀ ’ਚ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪਿਸਟ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤਾਕਤ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਲਜ ਹਨ, ਜੋ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪੀ ’ਚ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਪੋਰਟਸ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਤੇ ਹੋਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖੇਡ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪਿਸਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਵਿਜੈ ਗਰਗ
